TRADUCTION TECHNIQUE ET NOUVELLES TECHNOLOGIES:
|
TEKNİK ÇEVİRİ VE YENİ TEKNOLOJİLER :
|
MÉTAMORPHOSES DU CADRE DIDACTIQUE
|
ÖĞRETİM ÇERÇEVESİNİN DEĞİŞİM
|
Nathalie Gormezano
|
Nathalie
Gormezano
|
Institut Supérieur d’Interprétation et
deTraduction (Paris)
|
Mütercim
Tercümanlık Yüksek Enstitüsü (Paris)
|
La traduction technique
aujourd’hui évolue rapidement grâce à l’énorme apport des nouvelles
technologies dans ce secteur, à savoir les moteurs de recherche sur internet,
les sites web spécialisés, les bases de données en ligne, les lexiques et
dictionnaires électroniques, les logiciels de Traduction Assistée par
Ordinateur, la Production Assistée par Ordinateur, tous les logiciels
multilingues de spécialités, les logiciels
professionnels dans différents domaines techniques, les messageries
électroniques, etc.
|
Bu sektörde, bu zamanda teknolojinin gelişmesiyle teknik çeviri çok hızlı
bir şekilde ilerliyor, mesela internetteki arama motorlarıyla, özel internet
siteleriyle, çevrimiçi veri tabanlarıyla, elektronik özel sözlük ve
sözlüklerle, bilgisayar destekli yazılımlarla, bilgisayar destekli
prodüksiyonla, bütün özel çoklu dil yazılımlarla, farklı teknik alanlardan
olan profesyonel yazılımlar, elektronik postalarla, vb.
|
Les transformations qui touchent
le travail même du traducteur, c’est-à-dire non pas son savoir faire mais sa
façon de faire, sont liées à ce nouvel outil qu’il utilise non seulement
comme un outil supplémentaire à sa disposition (au même titre que
peuvent l’être les dictionnaires, les livres spécialisés sur les domaines à
traduire, etc.) mais de plus en plus comme l’outil de la traduction.
|
Çevirmenin çalışmasını etkileyen unsurlar, yani bilgilerini değil ama
çeviriyi yapma tekniğini değiştiren, tamamen bu elinin altında bulunan yeni
araçlara bağlı (aynı zamanda sözlükler, çevirdiği alana bağlı olan özel
kitaplar, vb.) ama artık çeviri aracı gibi daha sık kullanılıyor.
|
Si de toute évidence les outils du
traducteur technique ont changé, il est clair que
l’enseignement de la traduction
technique connaît de fait des transformations.
|
Teknik çevirmenin çeviri araçları kesin olarak değişti ve eminiz ki
teknik çeviri öğretiminde de değişiklikler oldu.
|
Trois aspects nous semblent
spécifiques de cette évolution: tout d’abord le travail de formation sur les
modes de recherche, puis l’analyse des contraintes liées aux nouveaux outils,
et enfin une nouvelle approche méthodologique du contrôle qualitatif.
|
Bu ilerleme de üç farklı unsur görülüyor: ilk olarak araştırma
tekniklerin deki formasyon esnasında çalışmalar, sonrasında yeni araçlara
bağlı olan zorlukların analizi, ve kalite kontrol da yeni metodolojik
yaklaşım.
|
MODES DE RECHERCHE ET CONSEIL
TECHNIQUE
|
ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ VE
TEKNİK TAVSİYE
|
Le rôle du formateur en traduction
technique a toujours été d’enseigner non pas un
savoir-faire mais un ‘comment’
faire (le savoir-faire pour sa part s’acquérant à force de faire).
|
Teknik çeviri eğitmenin görevi, ne yapılacağını değil de nasıl
yapılacağını öğretmektir (ne yapılması gerektiğini sadece zamanla
yaparak öğrenir).
|
Or, dès l’apparition des nouvelles
sources d’information, le formateur a dû reconsidérer les modes de recherche
et les techniques mêmes liées à la recherche documentaire préalable à toute
traduction technique, pour y intégrer les nouvelles sources en question.
|
Ama, yeni bilgi kaynakları ortaya çıktığından beri, eğitmen araştırma şekillerinin
tekrar gözden geçirmesi gerektiğini görmüştür ve her teknik çeviri öncesi araştırmalarda
da yeni kaynakları eklemeyi bildi.
|
Une fois le document à la portée
des étudiants, il est nécessaire aujourd’hui d’élaborer une stratégie
didactique d’approche des nouvelles technologies.
|
Bu belgelerin öğrenciye ulaştığında, bugün yeni teknolojilerle didaktik
bir strateji geliştirmek gereklidir.
|
Le professeur doit guider les
étudiants dans la maîtrise des outils qui sont à leur portée et
les orienter dans les voies de
recherche les plus congruentes. Il est alors conseiller technique.
|
Öğretmen öğrencilerini ellerinde olan araçları en iyi şekilde
kullanmalarını ve araştırma yönlerinin doğru olmasınikontrol eder.
|
Ce rôle peut parfois dérouter
certains étudiants qui ont l’assurance de dominer parfaitement ces outils
(peu nouveaux pour la plupart d’entre eux).
|
Bu rol bazı teknolojileri çok iyi manipüle eden öğrencileri
tedirgin edebilir (bazıları için çok fazla yeni olmuyor).
|
Or, concrètement, il s’avère que
lorsqu’ils sont réellement confrontés à la recherche, ils ont besoin de
quelques conseils.
|
Ama, tam olarak araştırmalara başladıklarında bazı tavsiyelere
ihtiyaçları olduğu görülür. Bu araçları daha iyi bir şekilde
kullanabilmeleri için çalışma etapları önermek yararlara olabiliyor.
|
Il est donc intéressant de leur
proposer des phases de travail afin de leur permettre de manier ces outils
plus efficacement.
|
Bu araçları daha iyi bir şekilde kullanabilmeleri için çalışma
etapları önermek yararlara olabiliyor.
|
La phase d’étude permet d’utiliser
les nouveaux outils et de réunir une grande quantité de documents référents,
ce qui permet une approche comparative riche, regard quantitatif sur le
document.
|
İnceleme aşaması, yeni
araçları kullanmak ve konuya bağlı bir çok belgeyi bir araya
toplmak, bununla belgeleri kolayca karşılaştırabiliriz ve belgeye niceliksel
bi bakış açısı olabilir.
|
La phase de repérage est une
approche plus qualitative.
|
Saptama aşaması,
daha çok niteliksel bir yaklaşımdır.
|
Les sites référents et les
documents sur sites permettent d’avoir une vision globale du secteur abordé.
|
Kaynak siteler ve siteler
üzerindeki belgeler sektörün genel bir vizyona sahip olmasına yardımcı
olur.
|
Il est important de référencer les
sites qui pourront être utilisés par la suite.
|
Daha sonr, kullanılabilecek siteler referans olarak da
önem taşımaktadır.
|
Dans un premier temps il s’agit de
repérer les descriptifs des différents éléments dans les deux langues de
travail concernées.
|
İlk etapta, iki dilde farklı
öğelerin açıklamalarını bulmak gerekiyor.
|
Pour allier efficacité et
rapidité, l’étudiant doit apprendre à lire avec l’oeil à l’affût des éléments
propres au document source.
|
Etkili ve hızlı olmayı aynı anda
başarabilmek için öğrenci, kaynak metindeki zorlayıcı öğeleri gözle ayırt
etmelidir.
|
Pour ce faire, il est nécessaire
de s’imprégner du document source avant de le traduire.
|
Bunu yapabilmek için de kaynak
metni çevirmeden önce iyice özümsemek gerekir.
|
La phase d’approche contextuelle
permet, une fois les éléments repérés, identifiés et définis grâce aux sites
référents, une seconde phase de recherche: la recherche lexicographique dans
les lexiques et dictionnaires électroniques multilingues et toutes les bases
de données multilingues en ligne ou personnelles.
|
Bağlamsal yaklaşım aşamasında,
ilgili kaynaklar yardımıyla belirlenen, bulunan ve tanımlanan unsurların
ardından ikinci aşamaya geçilmesini sağlar: bu da, sözlükten, çok dilli
elektronik sözlükten ve online ya da bireysel çok dilli veri tabanından
sözlüklerin araştırmasıdır.
|
Les termes techniques apparaissent
souvent multiples selon les documents référents et selon les usages
(terminologie technique de publication ou terminologie technique d’usage).
|
Teknik terimler, kaynak metin
içinde ve kullanım alanlarına (yayınlanmış teknik terminolojiye ya da
kullanılan teknik terminolojiye) göre farklılıklar ortaya çıkıyor.
|
Le formateur doit alors orienter
le choix de l’étudiant.
|
Eğitmen, öğrencini seçimine
rehberlik etmelidir.
|
S’agit-il d’un document technique
de publication ou technique d’usage, ou les deux.
|
Yayın da ya da kullanım teknik terminolojisinden biri ya da
her ikisini mi ?
|
Parfois les deux terminologies se
rejoignent, parfois elles diffèrent.
|
Bazen bu iki terminoloji bir olur
bazen de ayrı kullanmak gerekir.
|
Ces réflexions doivent être menées
en contexte à
l’aide des éléments issus des
bases de données et dans une optique analytique.
|
Bu eğilimler, analitik bir bakış
açısı içinde ve veritabanlarından gelen öğeler yardımıyla bağlam
oluşturulmalıdır.
|
Cette approche peut bien entendu
permettre aux étudiants d’élaborer leurs propres bases de
données multilingues complètes
(lexique, glossaire, analyse comparative des termes,
etc.).
|
Bu yaklaşım haliyle öğrencilerin
çokdilli kapsamlı bir veritabanı (sözlük, terim sözlüğü, karşılaştırmalı
terim çözümlemesi vb)geliştirmesine yardımcı olacaktır.
|
La phase de visualisation est
indissociable de la phase précédente.
|
Kontrol aşaması ise önceki
aşamaların ayrılmaz bir parçasını oluşturur.
|
Il s’agit d’apprendre à lire des
schémas et à retrouver des images ou des plans permettant de
repérer les éléments qui ne sont
pas trouvés dès les premières recherches ou qui ne sont pas clairement
distingués: pourquoi un seul terme dans la langue source pour
trois dans la langue cible, ou l’inverse par exemple.
|
Şemaları okumayı ve görüntüleri ya
da planları, ilk araştırmalar sırasında bulunamayan ya da tam olarak
belirlenemeyen öğelerin belirlenmesine olanak sağlayarak öğrenmektir: kaynak
dildeki bir terimin erek dilde üç tane karşılığı vardır ya da bunun tam tersi
olabilir. Çeviride gerekli olan bağlamsal veri tabanlarında yer alan öğeleri,
şemaları ya da fotoğrafları bulmak buna dâhildir.
|
Chercher à voir les éléments,
schémas ou photos fait partie de
la mise en place des bases de données contextuelles
nécessaires à la traduction.
|
Öğeleri, şemaları veya resimleri
görmek çeviride bağlamsal veritabanına bağlıdır.
|
Pour cela, il suffit de repérer
des sites ou de trouver des logiciels au service de la visualisation.
|
Bunun için görselleştirme
yazılımlarını ya da sitelerini bulmak yeterlidir.
|
La grande richesse de
documentation actuelle
rend possible une vision détaillée
des éléments sous différentes formes et en un temps record.
|
Günümüzde
belgelerdeki büyük zenginlik farklı biçimdeki ögelere kısa bir sürede olanak
sağlar.
|
Cette notion de temps fait partie
des métamorphoses didactique et professionnelle:
ce qui se faisait en trois jours
se fait en une heure.
|
Zaman kavramı profesyonel ve
öğretici dönüşümlere bağlıdır : üç günde yaptığınız bir
işi bir saatte bitirebilirsiniz.
|
Résultat: produire plus en moins
de
temps.
|
Sonuç : az zamanda çok verim.
|
Il s’agit de chercher vite et de
se déplacer habilement.
|
Hızlı arayın ve seçenekleri
çoğaltın.
|
Pour l’entraînement à la rapidité,
il est possible de donner des temps limites de recherche en fonction de la
taille des documents et de la phase d’approche.
|
Hız alıştırmaları için, metnin
uzunluğuna ve aşamalarına göre belirli bir zaman kısıtlaması getirilebilir.
|
L’étudiant doit pouvoir résumer le
procédé de sa recherche pour justifier sa traduction.
|
Öğrenci böylelikle çevirisini
düzenlemek için araştırma aşamasını kısaltacaktır.
|
Certains procédés sont repris,
analysés et critiqués lors des séances de travail avec les étudiants.
|
Bazı yöntemler ele alınır ve
öğrencilerle birlikte üzerinde çalışılarak çözümlenir ve eleştirilir.
|
La rapidité et l’efficacité de la
recherche est une phase importante du travail et dans ce cas seul
l’entraînement porte ses fruits,
il s’agit d’une phase de logique indispensable à la production dans le cadre
d’une relation avec un donneur d’ordre.
|
Çalışmanın
hızı ve verimi ; çalışmanın en önemli evresi olup, olumlu sonuçlar
aldığınız tek aşamadır . Bunlar gerçekleştiğinde meyvesini vermiş
olur çünkü ilişki çerçevesinde bir mantık aşaması üretim için zorunludur.
|
Comme on peut le constater, les
différentes phases reprennent certains savoir faire traditionnels en les
appliquant aux nouveaux outils.
|
Görüldüğü gibi, çeşitli aşamalar
yeni araçları kullanırken belli bilgileri bilmeyi gerektirir.
|
Les étudiants d’aujourd’hui
doivent acquérir la dextérité, la rapidité, la pertinence et l’efficacité
dans la recherche et ainsi, par une pratique régulière, une méthodologie de
la gestion de l’information au service de la traduction.
|
Günümüzde öğrenciler titizlik,
hız, doğruluk ve araştırmadaki başarıyı edinmenin yanı sıra çeviride bilgi
yönetme metodu ve düzenli bir çalışma sergilemelidir.
|
