Olası yanlışları
bulup düzeltebilmek için ilk olarak anlam belirsizliği yaratan noktaları tespit
edip, bütün seviyelerde, terminolojideki, anlamdaki, kavramlardaki kuşkuları
bulup düzeltmeyi bilmek lazım. Burada sorgulamaya ve bilgi edinmeye dayalı daha
detaylı bir çalışma söz konusudur. Bazı anlam hataları yanlış biçiminde yapılan
araştırmalardan da kaynaklanabilir. İnternet bir çevirmen aracı olarak
kullanıldığı durumlarda tuzaklarla dolu olabilir. Öğretmenin
öğrencilerine internetteki, veri tabanlarındaki, sitelerdeki vs. tuzaklardan
nasıl uzak kalacakları konusunda tavsiyelerde bulunmalıdır. Bu hataları ya da
şüpheli araçları saptamayı bilecekleri veri tabanlarını olduğu gibi siteleri,
öğretici metinleri ve benzerlerini de kapsayabilir. Günümüzde bu
öğreti teknik çeviri derslerinin bir parçası olarak görülebilir. Tuzaklara
düşme ve bunları saptama şekli hakkında yol gösterici olamayan acemi çevirmen
bu noktada başarısız olacaktır.
Anlam yanlışlarının
bir de, sadece verilerin yanlış okunmasından da kaynaklanabileceği
söylenilebilir. Yani, teknik bir metni okumayı öğrenmek ve konuların düzenini
anlamak şarttır. Bunu yapabilmek için, kaynak metindeki konu akışının (zaman
mekân betimlemesi) okunması konusunun üzerinde durulması ve konu akışını ya da
daha önce öğrenciler tarafından çalışılıp belirlenmiş olan kaynak metne özgü
konuları sınıfta yeniden ele almak yerinde bir hareket olur. Buna zaman-mekân
kavramı aşaması denilmektedir. Bu safha anlam ve görüntünün uygunluğunu
desteklemek için yapılan konuların görselleştirilmesi işidir. Öğrenimdeki yeni
teknolojilere bağlı sıkıntılar arasında seçim sıkıntısı en öne çıkanıdır. Eğer
bu seçim yapma eylemi çevirmenin her zaman işinin bir parçası olduysa,
bilgilerin sayısının artmasıyla daha da ön plana çıkmıştır. Seçme aşaması için
gerekli olan farklı seçim yollarını ve tekniklerini öğretmek ve ele ştirel
bir bakış açısı geliştirebilmeleri için öğretici metinler üzerinde çalışılması
gerekmektedir. Dış kaynakların oluşturduğu zorlukları ortaya çıkartmak,
çözümlemeyi, üzerinde düşünmeyi, ve karar alabilmeyi bilmek çevirmen için aynı
zamanda kendi çevirisine dışardan bakabilmeyi ve kendini geliştirmeyi
bilmektir. Eğitimdeki yeni
teknolojiler öğrencilerin kendi çevirilerini yeniden gözden geçirmeyi ve
düzeltmeyi sağlayacaktır. Verilerin bilgisayar ortamına konulması
çevirmenin dışardan kendi çevirisine tarafsız bir bakışla bakma imkânı sağlayacaktır.
Bilgi yönetimindeki hızı kazanmak kaçınılmaz bir parça olduğundan kontrolü
elden bırakmamak gerekir, yani bahsettiğimiz hıza ek olarak dikkat, alaka ve
uygunluk gibi becerilerini de eklemek gerekir. Ayrıca öğrenciye bilgi kontrolü
işlemi kazandırmak gerekir.
Kalite kontrol
Modern teknolojinin ortasında bulunan çevirmenin durumu göz önünde
bulundurulunca, öğretmenin yeni bilgi kaynakları hakkında bilgi sahibi olması
gerekmektedir, bu yeni araçların kullanımını ve onlardan en iyi şekilde nasıl
yararlanılabileceğini öğretmelidir. Aynı zamanda, kalite kontrol aşamasında
teknik danışman rolünde bulunmaktadır. Öğrenciler ilk başta çalışmalarının
amacını anlamalıdır ve her koşulda (zaman darlığı, bilgi eksikliği, az
anlaşılan belge vs.) kalite kriterine saygı duymaları gerektiğinin bilincinde
olmalıdırlar, ayrıca inandırıcı olmalıdır fakat belge kullanıcısına da çok
fazla bilgivermemelidir : etik süreç. Bu meslekte güvenilir olmak temel hedeftir. Bu başlık altında
diyebiliriz ki geleceğin çevirmenleri bütünleyici ve ayrışmaz olarak alandaki
uzmanlarla çalışarak ve özel kitapları okuyarak eski tekniklere de
başvurabilmelidir. Çeviri tamamlandıktan sonra akla takılan bazı soru
işaretleri alanda uzman birinin yardımıyla ortadan kaldırılmalıdır. Bu nokta
da, yeni teknolojilerden faydalanabilir. Günümüzde iletişim kurmak
elektronik posta yoluyla çok daha basit bir hale gelmiştir. Bir e-mail
adresi yardımıyla kurum aracılığıyla uzmanlara ya da tanıdıkları her kişiye
yazarak iletişim kurmak mümkün. Arındırma aşaması çevirinin üzerinde
kuşkular bulunan bölümlerini saptamayı ve sorunları gidermeyi ya da en azından
seçim yapabilmeyi öğrenmeye yarar. Eylem aşaması insanlar arasındaki iletişimi
kurmaya götüren bir aşamadır: en iyi muhatabını bulmak, muhataplarını seçmek,
ihtiyaçlarını tespit etmek, alanlara yönelik bir adres ajandası hazırlamak,ya
telefon –ki bu eski bir iletişim aracıdır- ya da e-mail göndererek vb. harekete
geçtiğimiz bir aşama söz konusudur. Ayrıca bu aşama konuşulacak kişinin
olabildiğince az zamanını almak için, açık ve net sorular hazırlamayı öğrenmek
demektir. Öğrenciler sanal dünyadan çıkarılıp gerçek dünyayla tanıştırılır.
Burada işveren, öngörülen süre, çeviri yapma ve bitirip teslim etme söz
konusudur. Zamana karşı yarışmayı öğretmek için çevirmen adayını profesyonel iş
koşullarında çalıştırmak gerekmektedir. Tüm çalışma aşamaları, üretim aşaması
göz ardı edilmeden yapılmalıdır. Belgenin çevrildiği zaman, öğrenci en son
kontrol aşamasını alana ait bir teknisyene ya da söz konusu alanda çalışan bir
çevirmene, hocaya ya da başka birine bırakmayı öğrenmelidir: Kalite kontrol
aşaması.
Son olarak çevirmen adayının araştırmalarını saklamayı ve ileride gelecek
siparişler için bilgilerini ve veri tabanlarını, piyasada bulunan değişik
araçlar yardımıyla stoklamayı öğrenmes' gerekmektedir. Böyle bir durumda,
sektörün, ürünün, piyasanın ilerlemesiyle ortaya çıkacak değişiklikleri
güncellemeyi her zaman düşünmelidir. Bu üçüncü öğretim aşamasında söz
konusu olan, yeni araçlar üzerine kalite kontrol metodolojisi üretilmesidir.
Sonuç : Değişimler
Üç öğrenme, aşama
yöntemin oluşması sürecinde bir arada toplanıp birbiriyle bütünleşmiştir. Sonuç
olarak, kazanılan tecrübe eğitmenin hedeflerini değiştirmezse bizi hedefe
yaklaştıran yolların değişime uğradığını görürüz. Günümüzde öğrenciler
öncelikle sahip olduğu verilere hâkim olmayı, düzene koymayı ve
bazen elde ettiği verileri birbiriyle anlamlandırmayı ve son olarak oluşturduğu
metni en ince ayrıntısına kadar kontrol etmeyi bilmelidir. Yani Günümüzde
kaynakların çoğalması teknik çeviri eğitiminin öncekinden farklı bir şekilde
ele almasını ve yeni yöntemlerin oluşmasını gerekli hale getirmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder